Hersenen als non-lineair dynamisch systeem

14 jul 2010

Ons brein is een non-lineair dynamisch systeem. Non-lineaire dynamica en de chaostheorie krijgen meer en meer belangstelling omdat ze inzicht bieden in processen en de evolutie van natuurlijke systemen zoals het brein, het klimaat, economieën. NeurOptimal®, het neurofeedback-softwareprogramma dat wij gebruiken is uniek, aangezien het ontworpen is om te werken met het brein als een non-lineair dynamisch systeem. Het spreekt de taal van een dergelijk systeem, zou je kunnen zeggen. En het gebruikt rekenkundige bewerkingen uit de non-lineaire dynamica (chaostheorie) om de hersenen informatie te geven over hun activiteit.
Het brein is het centrum van ons centraal zenuwstelsel. Het reguleert alle andere systemen in ons lichaam. Het is een informatie verwerkend systeem dat informatie ontvangt en verwerkt van je lichaam en van de omgeving. En het stelt je in staat deze informatie te verwerken en op te slaan en er zo goed mogelijk op te responderen, veelal onbewust.

De hersenen zijn een complex systeem, het omvat miljoenen neuronen met biljoenen onderlinge verbindingen. Een systeem wordt meer complex naarmate het meer delen (neuronen) en meer verbindingen (synapsen) krijgt. Meer complex wil ook zeggen dat de neuronen meer afhankelijk van elkaar worden en een meer ‘interconnected’ geïntegreerd geheel vormen. Neurofeedback verbetert het communicatienetwerk in de hersenen: slecht functionerende gebieden kunnen worden genormaliseerd en goed werkende gebieden kunnen worden geoptimaliseerd.

Ons brein is een complex adaptief systeem dat voortdurend leert en adapteert. Het kenmerkt zich door zelforganisatie: patronen en structuren ontstaan spontaan zonder sturing van boven- of buitenaf. In een dergelijk systeem vinden non-lineaire veranderingen plaats: kleine acties en interacties kunnen grote veranderingen teweeg brengen en in het hele systeem doorwerken.
Tijdens de neurofeedbacktrainingen reguleert en reorganiseert het brein zichzelf en streeft voortdurend naar een beter evenwicht. Met als resultaat een grotere complexiteit in de hersenen en dus een effectiever en efficiënter functioneren, met meer flexibiliteit en veerkracht.
De theorieën van non-lineaire dynamica leren ons dat flexibiliteit en veerkracht belangrijk zijn voor een gezond functioneren van levende organismen. Veerkrachtig wil zeggen dat je – wanneer je geconfronteerd wordt met beschadigende of destabiliserende factoren in de omgeving – in staat bent terug te keren naar je originele staat of vorm. Flexibel betekent dat je goed in staat bent je aan te passen aan veranderende omstandigheden.

NeurOptimal® traint naar een optimale flexibiliteit en veerkracht in de hersenen. De hersenen hebben dan – met minder inspanning – makkelijker toegang tot verschillende bewustzijnsstaten en kunnen vloeiender overgaan van de een naar de andere activiteit, bijvoorbeeld van discussiëren naar slapen of mediteren. En de hersenen kunnen beter een bepaalde bewustzijnstaat vast houden, bijvoorbeeld een boek lezen zonder afgeleid te worden.

De hersenen functioneren nu effectiever – ze zijn beter in staat te doen wat ze willen doen. En meer efficiënt – ze doen dit met minder inspanning. Wanneer je dit vergelijkt met de werking van een computer, kun je zeggen dat we streven naar een ‘irreducibel’ systeem – een elegant en zo eenvoudig mogelijk systeem, waar niets overblijft, niet achterblijft en niets weggelaten wordt. Er zijn geen onnodige programma’s die nog op de achtergrond draaien, en die onnodige capaciteit verbruiken ten koste van de programma’s die door het systeem op dat moment gewenst zijn.
Als je de NeurOptimal® trainingen een tijd aan den lijve en geest hebt ervaren, wordt het bovenstaande meer dan theorie. Je leeft meer en makkelijker in het hier en nu en begrippen als veerkracht en flexibiliteit worden je ervaring.

 

Christina Rompa

Deel artikel